ماهی بلوگا یا فیل ماهی

ماهی بلوگا از ماهیان خاویاری معروف جهان است که به علت خاویار بلوگا باکیفیت و عمدتاً کمیابش مورد توجه است. مشخصات این ماهی را می‌توانید در ادامه مرور کنید.

• نام علمی: Huso Huso، Beluga
• مشخصات ظاهری: از بزرگ‌ترین ماهی‌های آب شیرین جهان است که می‌تواند تا وزن  بیش از 3000 پوند (1360 کیلوگرم) رشد کند. معمولاً شکم این ماهی سفید، قسمت بالایی بدن سیاه، خاکستری یا سبز تیره است و پوزه و اطرافش می‌تواند متمایل به زرد باشد.
• متوسط طول عمر: فیل ماهی می‌تواند تا 100 سال یا بیشتر عمر کند، اما اخیراً این مدت به دلیل صید بی‌رویه و شکار غیرقانونی کمتر شده است.
• زیست بوم طبیعی ماهی: ماهی بلوگا در سراسر اروپای شرقی و غرب آسیا یافت می‌شود؛ اما بیشترین فراوانی‌اش در دریای خزر است. با این‌که این موجود عموماً به عنوان ماهی آب شیرین شناخته می‌شود، اما از نظر فنی یوری هالین است؛ یعنی می‌تواند در آب‌هایی با میزان شوری مختلف رشد کند.
• طول بدن ماهی: حداکثر 6 متر (19.69 ft.)
• سن بلوغ در محیط طبیعی: فیل ماهی در طی مدت کوتاهی از عمرش تولید مثل می‌کند؛ طوری‌که جنس نر آن بین 13 تا 16 سالگی و جنس ماده بین 16 تا اواسط 20 سالگی به بلوغ جنسی می‌رسند. شرایط جغرافیایی بر محل لقاح تخم‌ها تأثیر می‌گذارد و این ماهی‌ها برای تخم‌ریزی ممکن است 100 تا 1000 کیلومتر را طی کنند.
• وضعیت حفاظت: این موجودات به شدت در معرض خطر انقراض هستند. البته هر ساله اقداماتی جهت تخم‌ریزی و رهاسازی میلیون‌ها فیل ماهی در رودخانه‌ها صورت می‌گیرد. متأسفانه ممنوعیت شکار غیرمجاز تأثیر چندانی نداشته و رهاسازی این سهمیه‌های پرورشی نیز تمام و کمال رعایت نمی‌شود.

خواص و ارزش غذایی ماهی بلوگا

فیل ماهی علاوه بر محصول ارزشمندش یعنی طلای سیاه، ارزش غذایی مطلوبی دارد. البته باید به این نکته توجه کنید که در مجموعه‌های پرورشی این موجودات از جمله خانی خاویار، جنس نر آن‌ها را پس از مرحله تعیین جنسیت برای مصارف گوشتی جدا می‌کنند. برخی از خواص ماهی بلوگا به شرح زیر هستند.

• پروتئین: فیل ماهی منبع غنی پروتئین است. ارزش غذایی این ماده از نظر ساخت بافت‌های بدن و تقویت سیستم ایمنی است.
• اسیدهای چرب امگا ۳: گوشت این ماهی اسیدهای چرب امگا ۳ دارد که تأثیرش بر سلامتی قلب و عروق و مغز و کاهش التهاب اثبات شده است.
• ویتامین D: ماهی بلوگا مقدار زیادی ویتامین D در خودش دارد. این ماده برای جذب کلسیم و فسفر، تقویت استخوان‌ها و حفظ سلامت عضلات ضروری است.
• مواد معدنی: گوشت فیل ماهی حاوی مواد معدنی مختلفی از جمله سلنیوم، روی، مس و فسفر است که برای حفظ سلامت سلول‌ها و عملکرد سیستم ایمنی بسیار مهم هستند.

بیشتر بخوانید: تفاوت خاویار بلوگا و خاویار بری

ارزش غذایی بلوگا

ارزش تغذیه‌ای ماهی بلوگا را در هر ۱۰۰ گرم آن می‌توانیم به شرح زیر مشخص کنیم. البته این مقادیر ممکن است بسته به نوع پخت و ترکیب سایر مواد غذایی با آن تغییر کنند.

• انرژی: ۱۹۰ کیلوکالری
• چربی: ۱۳ گرم
• کلسترول: ۶۰ میلی‌گرم
• پروتئین: ۲۰ گرم
• ویتامین D: ۲۵ میکروگرم
• سلنیوم: ۵۶ میکروگرم
• روی: 1.5میلی‌گرم
• مس: 0.4 میلی‌گرم

نحوه صید فیل ماهی

در وهله نخست باید به این نکته مهم توجه کنیم که ماهی بلوگا از سال 2011 جزء گونه‌های در معرض خطر انقراض طبقه‌بندی شده است. در این راستا برنامه محافظت از ماهیان خاویاری (‏The Sturgeon Action Plan‏) اروپا از اقدامات جامعی است که نه‌تنها ‏برای نجات گونه‌های ماهی‌های خاویاری در خطر انقراض تدوین شده است، بلکه به حفاظت از سایر آبزیان نیز ‏کمک می‌کند. این طرح به اجرای ‏توافق‌های بین‌المللی نظیر کنوانسیون تنوع زیستی، کنوانسیون برن، بن یا ‏رامسر و دستورالعمل‌های ‏اتحادیه اروپا مانند بخشنامه زیستگاه‌ها، دستورالعمل چارچوب آب یا دستورالعمل ‏چارچوب دریایی نیز کمک می‌کند.‏ در نتیجه، در حال حاضر صید فیل ماهی برای خاویار یا گوشت آن ممنوع است. اما متأسفانه ممکن است این کار به صورت غیرقانونی به روش‌های زیر تداوم داشته باشد.

• صید ترال: این روش صید فیل ماهی را به کمک تورهای بزرگ تراولینگ انجام می‌دهند. البته ممکن است هدف صیادان با به‌کارگیری این روش، ماهی‌های بلوگا نباشد و این موجودات به صورت اتفاقی در تور گرفتار شوند. این اتفاق را با توجه به جمعیت رو به کاهش آن‌ها در سال‌های اخیر نمی‌توانیم خیلی محتمل بدانیم.
• پره یا تورگستر: در این روش، تور بزرگی را از قبل در آب رها می‌کنند و سپس ماهی‌ها را با قایق‌ها و جرثقیل جمع‌آوری می‌کنند.
• با قلاب و تورها و تله‌های کوچک: این روش صید فیل ماهی با استفاده از قایق‌ها و تجهیزات صید و به صورت تکی یا گروهی صورت می‌گیرد.
• انتظاری: این روش از زمان‌های دور با هدف صید ماهی بلوگا و در عین حال، آسیب نرسیدن به خاویار آن به کار رفته است. در این روش، دام‌های گوشگیر را با میخ‌های چوبی به صورت دیواری شناور و عمود بر ساحل دریا به حال خود رها می‌کنند و هر صبح با قایق صیادی جهت بازدید و جدا کردن ماهیان صید شده به آن‌ها سر می‌زنند. البته در همان زمان معمولاً الزامی بود که ماهیان غیراستاندارد یعنی کوچک یا نارس گرفتار شده را بدون وارد کردن ضربه به سرشان با پاره کردن چند چشمه دام با احتیاط آزاد کنند تا صدمه کمتری به ذخایر فیل ماهی ارزشمند وارد شود.

چگونه بلوگا را پرورش می‌دهند؟

پرورش فیل ماهی در مجموعه‌هایی نظیر خانی خاویار به صورت حرفه‌ای و طی مراحل زیر صورت می‌گیرد.

• تعیین محل پرورش ماهی بلوگا: انتخاب کردن محلی مناسب برای احداث مزرعه پرورش فیل ماهی بسیار مهم است. چنین محلی باید به منابع آبی و غذایی مناسبی دسترسی داشته باشد و شرایط محیطی بهینه‌ای را برای رشد این موجودات فراهم کند. از امکانات لازم برای این کار می‌توانیم به تانک‌های پرورش ماهی، سامانه تهویه هوا، سیستم فیلتراسیون آب، سیستم تغذیه و شبکه‌های برق و ارتباطات اشاره کنیم.
• تکثیر ماهی بلوگا: در این مرحله، تخمک‌گذاری ماهی زیر نظر متخصصان انجام می‌شود. این تخم‌ها در شرایط مناسبی نگهداری و تکثیر می‌شوند تا بچه ماهی‌های بلوگا از تخم در بیایند.
• پرورش بچه ماهی‌ها: این موجودات را در تانک‌هایی جداگانه قرار می‌دهند. آن‌ها به تغذیه و شرایط محیطی مطلوبی نیاز دارند تا رشدشان تضمین شود. در این مرحله، تغذیه فیل ماهی به دقت کنترل می‌شود و شرایط آبی مناسبی را برای آن‌ها فراهم می‌کنند. با رشد این موجودات، آن‌ها را به تانک‌های بزرگ‌تری منتقل می‌کنند.
• مرحله پایانی: در این مرحله، ماهی بلوگا را برای تعیین جنسیت با ماده‌ای گیاهی بیهوش می‌کنند. در نتیجه، ماهی‌های نر را برای استفاده گوشتی و انواع ماده را برای تولید خاویار به مراحل بعدی منتقل می‌کنند.

قیمت فیل ماهی

قیمت ماهی بلوگا معمولاً به عوامل زیر بستگی دارد:

• تعداد و اندازه ماهی
• منطقه جغرافیایی
• فصل
• شرایط بازار محلی و
• نحوه عرضه ماهی بلوگا اعم از تازه یا منجمد

فروش عمده فیل ماهی را معمولاً به کیلوگرم محاسبه می‌کنند. در برخی بازارها ممکن است قیمت ماهی بلوگا در فصول خاصی مثل تابستان بیشتر باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص می‌توانید با کارشناسان ما در خانی خاویار تماس بگیرید.

ماهی بلوگا

شرایط پرورش ماهی بلوگا به منطقه جغرافیایی و تأمین الزامات رشد بهینه آن بستگی دارد. در ادامه به برخی از این شرایط  اشاره می‌کنیم.

• از نظر قیمت: به طور کلی می‌توانیم ماهی بلوگا را گران‌تر از بسیاری گونه‌های دیگر بدانیم؛ زیرا این ماهی را در شرایط خاصی پرورش می‌دهند و عرضه می‌کنند. از سوی دیگر، مدت زمان رشد این ماهی و کمیابی‌اش در برخی مناطق باعث می‌شود تا دسترسی به آن کمتر و با قیمت بالاتری باشد.
• تغذیه فیل ماهی: این ماهی در محیط طبیعی موجودی چندغذایی است و از حشرات، رگه‌ها، کرم‌ها، ماهیان کوچک و گیاهان آبزی تغذیه می‌کند. این موجودات غالباً ماهیان شکارچی محسوب می‌شوند و با شناسایی کردن غذاهایشان به سطح آب نزدیک می‌شوند.
• تکثیر: ماهی بلوگا در محیط طبیعی معمولاً در بهار و تابستان تخمک‌گذاری می‌کند. البته امروزه عمدتاً این ماهی را در مزارع مخصوص و تحت نظر متخصصان این کار پرورش می‌دهند.